حکمرانی ضعیف عامل عدم پرداخت مالیات توسط هنرمندان و پزشکان - وبلاگ خنده و شادی

به گزارش وبلاگ خنده و شادی، چرا اصلاح قانون و اجرای مالیات بر درآمد پزشکان و هنرمندان اینقدر سخت شده که حتی قانون مصوب و ابلاغ شده مجلس نیز در رابطه با نصب دستگاه های کارتخوان برای مطب پزشکان، تمام و کمال اجرا نمی شود؟

گروه دانشگاه وبلاگ خنده و شادی، سجاد افروزه؛ وقتی که قرار شد درباره اقتصادیات و اقتصادیات ستانی مطلبی بنویسم، بررسی و مشاهده کردم که از نقطه نظر های گوناگونی این مسئله مورد بررسی قرار گرفته است، اما یک نکته معمولا مغفول مانده است.

ارایه یک پاسخ و راه حل ریشه ای به این پرسش که چرا برخی صنوف یا گروه ها کمتر از مبلغی که باید، اقتصادیات پرداخت می کنند یا صنفی دیگر از پرداخت اقتصادیات معاف هستند؛ باعث شد از اصل بحث که اقتصادیات باشد، اندکی دور شوم و به بررسی علت العلل آن از دیدگاه خودم بپردازم.

مدتی است که بحث دریافت اقتصادیات از پزشکان و هنرمندان به طور خاص نقل محافل است و قصد دارم با استفاده از مثال این دو قشر جامعه توضیح دهم که چرا پزشکان اقتصادیات اندکی پرداخت می کنند یا هنرمندان به طور کلی از پرداخت اقتصادیات معافند و هر تلاشی در زمینه اخذ اقتصادیات از آ ن ها تا به امروز به نتیجه دلخواه نرسیده است؟ حتما شنیده اید که کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یا رییس سازمان برنامه و بودجه از وضع موجود اقتصادیات ستانی پزشکان و هنرمندان دفاع کرده و در مقابل تغییرات از خود مقاومت نشان داده اند. در این نوشتار در نظر دارم به بررسی این نکته بپردازم.

سوال مطرح این است که چرا اصلاح قانون و اجرای اقتصادیات بر درآمد پزشکان و هنرمندان اینقدر سخت شده و با مخالفت های بسیاری همراه است که حتی قانون مصوب و ابلاغ شده مجلس نیز در رابطه با نصب دستگاه های کارتخوان برای مطب پزشکان، تمام و کمال اجرا نمی گردد؟ جواب این سوال بسیار ساده است؛ داشتن یک اتحادیه، صنف یا گروه ذینفع قدرتمند، سازمان یافته و هماهنگ در جامعه پزشکی. برخلاف باور بسیاری از مردم، داشتن یک چنین ساختاری بالذاته چیز بدی نیست و اتفاقا لازمه تشکیل یک جامعه مدنی قدرتمند و توانگر در ظهور بروز فعالیت های مدنی و اجتماعی ای است که گروه های دارای منافع مشترک بتوانند برای خود چنین اتحادیه هایی را ایجاد کنند. اما مشکل از جایی آغاز می گردد که همه گروه های جامعه نمی توانند چنین اتحادیه هایی نه تنها در این سطح را برای خود تشکیل بدهند، بلکه از داشتن آن در سطوح ابتدایی نیز به نوعی محروم هستند.

یک مثال روز برای این موضوع، بحث مشخص حقوق و دستمزد کارگران در سال 99 است که بدون تامین نظر کنندگان جامعه کارگری کشور تصویب شد، ولی پر واضح است در مشخص دستمزد پزشکان به دلیل مشخص کننده بودن سازمان نظام پزشکی و قدرت آن چنین اتفاقی نخواهد افتاد. (در رابطه با بحث انحصار های موجود و مسائل تبعی آن ا بحثی نیست.) می توانید به مقایسه عملکرد و توانایی فراکسیون کارگران و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، وزارت کار و وزارت بهداشت یا خانه کارگر و سایر تشکل های پزشکی در زمینه های صنفی بپردازید.

حتی سطح سازمانی و تشکیلاتی نهاد های مدافع حقوق کارگران و پزشکان نیز بسیار متفاوت است. در مورد هنرمندان نیز چنین مطلبی صادق است. هرچند معافیت اقتصادیاتی فعالیت های هنری در ابتدا به قصد تشویق به سرمایه گذاری و رشد تولید آثار هنری وضع شد، اما ادامه به دلیل ارتباطات گسترده و نفوذ جامعه هنر در بین سیاست گذاران و توانایی تاثیرگذاری هنرمندان بر تصمیم سازی های مرتبط به صنف آن ها می باشد. حضور گسترده و موثر هنرمندان در مناسبات سیاسی و اقتصادی نیز مزید بر علت شده است.

این که از پزشکان اقتصادیات کمتری ستانده می گردد یا یک هنرمند اقتصادیات نمی پردازد به دلیل ضعف حکمرانی و توسعه نامتوازن جامعه است. به مهارت، سخن و اعتراض جامعه پزشکی یا هنری کشور بها داده شده و آن ها با استفاده از موقعیت پیش آمده توانسته اند به تامین منافع خود بپردازند، اما جامعه کارگری و معلمان از چنین امکانی در سطح مطلوب برخوردار نیستند.

برای حل این مشکل ابتدا بایستی به تقویت کیفیت حکمرانی و احاطه و کنترل حاکمیت بر تمامی فعالیت های اقتصادی پرداخت. سپس با حمایت از تشکیل و توانمندسازی جامعه مدنی و فعالیت های اتحادیه ای به گروه های مختلف جامعه حق ابراز وجود و پیگیری حقوق و مطالباتشان را داد. در این جهت نه تنها نباید تشکل هایی مانند نظام پزشکی یا خانه هنرمندان را تضعیف کرد، بلکه باید به چنین سازمان هایی تضمین داد که منافع آن ها تامین و از آن حمایت خواهد شد. با تقویت سایر گروه های موجود در جامعه، اینک راه برای تحقق عدالت اجتماعی و رسیدن صنوف و قشر های مختلف به مطالباتشان هموار خواهد شد.

حال در ادامه با ذکر یک مثال به اثر ایجاد جامعه مدنی قدرتمند در کنار دولت توانا در ارتقا کارایی اجتماعی و اقتصادی که افزایش رفاه اجتماعی منجر می گردد می پردازیم. شرایط فعلی کشور را با این تفاوت که چند اتحادیه قدرتمند برای کارگران، معلمان و رانندگان داریم، در نظر بگیرید. با توجه به معافیت اقتصادیاتی برای هنرمندان، این سه اتحادیه نیز خواستار اعطای معافیت اقتصادیاتی شده اند. حال دولت که با این وضع روبرو می گردد چه می کند؟ واکنش هنرمدان چیست؟ آیا امکان تصویب معافیت اقتصادیاتی برای همه گروه ها وجود دارد؟

مسلما خیر. در این حالت یک سری مذاکرات بین طرفین انجام خواهد شد نرخ اقتصادیات بهینه ای وضع می گردد، که خروجی آن همراه با اخذ اقتصادیات هرچند اندک از هنرمندان خواهد بود. اما نکته ای که وجود دارد، این تصمیم از دل یک همکاری و برهم کنش بین گروه های مختلف بیرون آمده است، که منافع همه و حتی دولت را نیز در نظر می گیرد. یا اگر کارگران فعال در مناطق آزاد که شرکت های متبوعشان، معاف از پرداخت اقتصادیات هستند، خواستار چنین امتیازی شوند، خروجی آن چه خواهد بود؟ این فقط یک مثال ساده شده از ماجرا بود.

تجربه نشان داده است اصلاحات دستوری و یکباره، در بیشتر اوقات در بلندمدت کارا و پایدار نخواهد بود و با گذشت زمان مدافعان وضع موجود یا منتفعان جدید، جلوی اثرگذاری و رشد آن را خواهند گرفت. اما از اصلاحاتی که برخاسته از خواسته جامعه باشد و از دل آن بجوشد و ثمر دهد، توسط خود جامعه و گروه های مدنی حمایت و تقویت خواهد شد. به نظر می رسد بهتر است به جای مطالبه گری های پراکنده، به تقویت اتحادیه ها. نهاد های مدنی پرداخت تا خودشان در نتیجه یک حرکت اجتماعی بتوانند هروقت که لازم شد حق خود را مطالبه کنند.

رشد، تعالی و پیشرفت جامعه در گرو اجازه به گروه های مختلف برای اعلام خواسته و پیگیری عمل به آن خواهد بود. اگر تنها گروه های خاصی از جامعه حق فریاد زدن و شنیده شدن صدا را داشته باشند، به توسعه اجتماعی نامتوازن و بی عدالتی اجتماعی خواهیم رسید. اقتصادیات و گروه های اجتماعی ذکر شده صرفا یک مثال برای تبیین موضوع بودند و این مسئله قابلیت تعمیم به سایر موضوعات را دارد.

سجاد افروزه؛ دبیر اسبق قرارگاه شهید احمدی روشن استان فارس

انتشار یادداشت های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط وبلاگ خنده و شادی نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه ها و فعالین دانشجویی است.