گیلان؛ دروازه تجاری آسیای میانه، قفقاز و حوزه خزر - وبلاگ خنده و شادی

به گزارش وبلاگ خنده و شادی، فرشته رضایی - رشت-خبرنگار:صادرات یک عنصر موثر و کلیدی در توسعه مالی کشور محسوب می گردد، اما برای دستیابی به این مهم به آمادگی زیرساخت های فرهنگی، اجتماعی و مالی برای اجرای استراتژی های صادراتی احتیاج است.

توسعه صادرات و ورود به بازارهای جهانی، به راهبردی معین احتیاج دارد. در این جهت اگر هر کدام از دستگاه های اجرایی مرتبط با صادرات، اعم از اتحادیه ها و تشکل های صادراتی و سازمان های خدمات رسان تجاری نتوانند با هماهنگی و همراهی درست عمل نمایند، پرداختن به موضوع صادرات غیر نفتی امری تبلیغاتی محسوب خواهد شد.

گیلان از نظر موقعیت جغرافیایی و همسایگی با کشورهای حاشیه خزر و راه های حمل ونقل گمرکی، فراوری محصولات کشاورزی و مصنوعاتی همچون صنایع دستی و نساجی یا اقلام غذایی و ساختمانی با کمی توجه و برندسازی می تواند راه خود را در بازارهای کشورهای حوزه خزر و دیگر کشورها باز کند.

طبق آمارهای گمرک گیلان، شبانه روزی شدن گمرک مرزی آستارا، راه اندازی گمرک ریلی آستارا-آستارا، افتتاح و راه اندازی گمرک منطقه ویژه اقتصادی آستارا و راه اندازی مجتمع بندری کاسپین در انزلی از اقدامات مهم در سال گذشته بود که نتیجه این اقدامات افزایش 77 درصدی در صادرات و 102 درصدی در واردات کالاهای اساسی، رشد 95 درصدی در ترانزیت کالا و افزایش 88 درصدی ورود و خروج مسافر در گمرک آستاراست.

با این حال از جمله برنامه های بر زمین مانده، ایجاد دروازه مشترک مرزی ایران و آذربایجان، گسترش انبارهای اختصاصی، حضور گسترده در مراکز فراوری و انجام تشریفات ترخیص کالا در محل فراوری و پیگیری ایجاد دبیرخانه اوراسیا در گمرکات استان گیلان است. به جز این ها صدور متعدد دستورالعمل ها و قوانین تجاری از سوی بعضی سازمان ها از جمله بانک مرکزی و مرکز توسعه تجارت باعث کندی روند توسعه تجارت خارجی، از جمله توسعه صادرات غیر نفتی شده است.

• صادرات کالاهای غیر نفتی

به گفته ناظر گمرکات گیلان از ابتدای سال تاکنون 245 هزار و 48 تن کالای غیر نفتی از گمرکات استان به کشورهای مختلف صادر شده است. ابوالقاسم یوسفی نژاد با بیان این که گمرکات گیلان دروازه تجارت ایران با کشورهای آسیای میانه، حوزه قفقاز و حاشیه دریای خزر محسوب می گردد، اظهار کرد: از ابتدای سال تاکنون 129 میلیون و 404 هزار دلار ارز به واسطه صادرات این میزان کالا از گمرکات استان وارد کشور شده است.

وی اضافه کرد: بیشترین کالاهای صادراتی شامل محصولات شیمیایی، معدنی و کشاورزی همچون سبزی، میوه، خرما، چای، کشمش، سیمان، کلینکر، سنگ ساختمانی، آجر، سرامیک، بیسکوییت، کلوچه، رب، نوشیدنی، لباس، پارچه، نمک، گوگرد، خاک، سنگ گچ، آهک و سیمان بود که به کشورهای روسیه، آذربایجان، ترکیه، گرجستان، اوکراین، ترکمنستان، کشورهای آسیای میانه و عراق صادر شد. ناظر گمرکات استان گفت: 376 میلیون و 108 هزار و 21 تن کالا به ارزش 221 میلیون و 856 هزار و 750 دلار از کشورهای روسیه، قزاقستان، چین، آذربایجان، ژاپن، کره جنوبی و آلمان در 4 ماه نخست سال جاری از گمرکات گیلان وارد کشور شد. در این مدت 288 هزار و 738 مسافر ورودی و 277 هزار و 903 مسافر خروجی از خدمات گمرکات گیلان بهره مند شدند.

• صادرات 4 درصدی به روسیه

با وجود این آمارها و رشد صادراتی، این پرسش مطرح می گردد که سهم واقعی صادرات ما به روسیه چقدر است؟ آیا آمارهای کشور روسیه در مورد واردات از ایران هم آمارهای فوق را تایید می نمایند؟ یک کارشناس اقتصادی و مشاور اتاق بازرگانی گیلان در حوزه روابط با روسیه در این باره بیان نمود: سال 2018 واردات کشور روسیه 236 میلیارد دلار بود که ایران از این میزان واردات 533 میلیون دلار سهم داشت. یعنی از کشور ما فقط 533 میلیون دلار به روسیه کالا صادر شد که آن هم یک عدد واقعی نیست.

سیدجلیل جلالی فر توضیح داد: عدد واقعی صادرات ما به روسیه سالانه حدود 300 میلیون دلار است، اما با توجه به این که بعضی بازرگانان از جوایز صادراتی بهره می گیرند، ارزش صادرات خود را بیشتر از میزان صورت گرفته اعلام می نمایند. وی ادامه داد: با این حال اگر حتی عدد 533 میلیون دلار درست باشد، این عدد در حدود 4 درصد از کل واردات روسیه را شامل می گردد که با توجه به ظرفیت های فراوریی کشور ما رقم بسیار پایینی است و نشان می دهد ما در حوزه صادرات غیر نفتی کاری نکرده ایم.

جلالی فر با اشاره به توانمندی های گیلان در حوزه کشاورزی و اقتصادی گفت: اگر فقط روی مباحث صادراتی در گیلان تمرکز می کردیم ارزش صادرات ما به کشور روسیه و دیگر کشورهای حاشیه خزر چندین برابر می شد. این فعال اقتصادی بیان نمود: گیلان در حال کوشش برای اثبات این است که هاب تجاری و صادراتی است و چای، برنج، چینی و مرکبات و ماهیان خاویاری از مزیت های اقتصادی آن است. با وجود این همه توان فراوری چه دلایلی می تواند سبب کندی زنجیره توسعه صادرات گردد؟

جلالی فر با تاکید بر نبود زیرساخت ها در حوزه راه در پاسخ به این پرسش گفت: به دلیل نبود بعضی زیرساخت ها به ویژه در حوزه لجستیک و راه و اتصال راه آهن به بندر کاسپین، هنوز در زمینه حمل ونقل کالاها مشکل داریم. در حالی که با ایجاد این زیرساخت ها هزینه فرستادن محصولات از دیگر استان ها به گیلان و سپس به دیگر کشورها کمتر می گردد، در نتیجه صادرات مقرون به صرفه تر خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی و مشاور اتاق بازرگانی گیلان، کشور هند را مثال می زند که برای توسعه ترانزیت خود 5 میلیون کانتینر کالا برای مبادله تجاری با روسیه دارد. به گفته وی، اگر برای هر کانتینر 1400 دلار هزینه حمل ونقل در نظر بگیریم، مبلغ هنگفتی به واسطه همین کانتینرها جابه جا می گردد. بنابراین اگر راه آهن قزوین-رشت به بندر کاسپین متصل گردد، علاوه بر تقویت بخش ترانزیت، سبب ورود سرمایه گذار خارجی هم خواهد شد.

• ایجاد شبکه مویرگی توزیع کالا در 12 استان روسیه

جلالی فر معتقد است؛ مطابق ماده 10 سیاست های اقتصاد مقاومتی، بر روابط با کشورهای حاشیه خزر و اوراسیا و CIS تاکید شده است. وی اظهار کرد: برای ورود به بازارهای جهانی باید یکسری کارها انجام گردد. مثلا سازمان استاندارد ما برای به روز کردن شیوه صادرات کالا کوشش کند. کالاهای صادراتی ما یا فله هستند یا بدون شناسنامه. مصرف نماینده باید بداند که کالا از چه موادی تشکیل شده و چه مزایایی دارد، همچنین تجار و بازرگانان ما باید روابطشان را با کشورهای همسایه خزر گسترده تر نمایند.

پیشنهاد این کارشناس، ایجاد شبکه مویرگی توزیع کالاست. جلالی فر گفت: ضروری است با راه اندازی شبکه مویرگی و عمده فروشی کالاهای ایرانی در روسیه، مواد غذایی و کشاورزی خود را در 12 استان روسیه پی بگیریم. اکنون بخشی از این کار انجام و غرفه عرضه صنایع دستی و کیف و کفش راه اندازی شده است، اما کافی نیست. باید این برنامه در 10 استان دیگر روسیه هم انجام گردد. وی ادامه داد: یکی از پیشنهادهای من به بخش دولتی راه اندازی همین بازارها در فاز دوم توسعه تجارت با روسیه بود. قطعا این کار موجب افزایش اشتغال در کشور صادرنماینده و نیز کاهش دوره گردش کالا و سرمایه برای بازرگانان ایرانی می گردد. ضمن این که برای دولت نیز بار اقتصادی ندارد. بنابراین بهتر است دولت تمرکز بیشتری روی صادرات داشته باشد.