اقتصاد دیجیتال همان فناوری اطلاعات نیست - وبلاگ خنده و شادی

به گزارش وبلاگ خنده و شادی، معاون وزیر ارتباطات گفت: چالش اصلی اقتصاد دیجیتال در ایران نه در سطح هسته مرکزی بلکه در سطح همراه سازی صنایع عظیم منبع محور ایران برای پیوستن به تحول دیجیتال است.

اقتصاد دیجیتال فروشی

واژه ها گاهی برای فراموش کردن مفاهیم عظیم کافی هستند. خیانتی که واژه ها گاه به مفاهیم می نمایند برابر با قتل آن مفهوم است؛ خصوصا وقتی بازار مکاره فروش واژه ها داغ باشد.

گاهی بعضی واژه ها چنان مد می شوند که پسوند و صفت و مضاف الیه هر واژه دیگری می شوند؛ مثل همین واژه های هوشمند و دیجیتال که هم نشین هر واژه ای می شوند. آن قدر که گاه دوست داری فریاد بزنی بر سرشان: این چنین با همه درساخته ای یعنی چه؟

دیجیتال و هوشمند این روزها واژه های محبوبی هستند برای شعارسازی ها و به همین دلیل است که هرکسی از ظن خود شد یار او!

اقتصاد دیجیتال چیست؟

فناوری اطلاعات همه چیز را به رنگ خویش درآورده است؛ از کارهای روزمره ای مانند دریافت یک تاکسی دربست که با اپلیکیشن هایی مانند اسنپ و تپ سی است تا دیدن فیلم از روی فیلیمو و نماوا و ... تا کارهای بانکی به وسیله آپ و 780 و همراه کارت و ...

همه این ها در مرزی میان فناوری اطلاعات و فعالیت های سنتی غوطه ور هستند؛ اما دامنه اقتصاد این حوزه ها تاکجاست و در ایران تا چه اندازه است؟

این غوطه وری در سه سطح قابل تفکیک است (به تصویر نگاه کنید) :

سطح1 هسته مرکزی: در مرکز اقتصاد دیجیتال شرکت های فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) نشسته اند. از اپراتورهای موبایل گرفته است تا شرکت هایی که خدمات میزبانی و ابری ارائه می دهند. شرکت های نرم افزاری که توسعه نرم افزارها را نیز بر عهده دارند در این مرکز هستند.

سهم مالی این هسته مرکزی البته عظیم نیست و در کشورهای مختلف بین دو تا پنج درصد از فراوری ناخالص داخلی (GDP) است و در ایران در سال گذشته رسیده است به 3.4 درصد که نسبت به سال 95 رشد 52 درصدی را تجربه نموده است (در برابر با رشد مالی منفی چهار درصد سال 97).

سطح2 تعریف محدود اقتصاد دیجیتال (Narrow Scope of Digital Economy): اما اقتصاد دیجیتال تنها شامل شرکت های فناوری اطلاعات نمی گردد؛ بلکه شرکت هایی مانند اسنپ و تپ سی با استفاده از فناوری اطلاعات شکل گرفته اند؛ هرچند در حوزه حمل ونقل فعال هستند. به عبارتی جزو آن شرکت های هسته (سطح1) قرار نمی گیرند. به همین دلیل درآمد آن ها جزو درآمد بخش فناوری اطلاعات نیست؛ اما جزو درآمد اقتصاد دیجیتال واقع شده است.

به این ترتیب با شکل گیری این شرکت ها سطح2 یعنی سطح کاربری و به کارگیری فناوری اطلاعات شکل می گیرد.

هر چه جامعه ای بتواند بهتر از سایرین از زیرساخت هسته مرکزی (سطح1) بهره ببرد، کیفیت زندگی و هم زمان خلق ثروت را ارتقا خواهد داد.

سهم سطح 2 (اقتصاد دیجیتال محدود) می تواند به 5تا 10 درصد از GDP برسد. در 2017 در کشوری مانند آمریکا این سهم 6.9 درصد و چین 6 درصد بوده است. در ایران نیز در سال گذشته این سهم به 6.5 درصد رسیده است و نسبت به سال 95 رشد 71 درصد داشته است.

سطح3 تعریف فراگیر اقتصاد دیجیتال یا اقتصاد دیجیتالی شده (Digitalized Economy): به کارگیری فناوری اطلاعات در صنعت و افزایش ارزش افزوده محصولات یا کاهش هزینه ها به وسیله اتوماسیون یا رباتیک یا حتی بهره گیری از نظام اداری مرتبط منجر به شکل گیری این سطح از اقتصاد می گردد.

آن چه با نام صنعت4.0 (Industry4.0) شناخته می گردد در همین سطح3 از اقتصاد دیجیتال است. سهم این بخش می تواند به 15-30 درصد از کل GDP برسد.

چالش اصلی در نوسازی صنایع سنتی و منبع محوری مانند فولاد یا انرژی یا پتروشیمی در همین سطح3 بروز می نماید. هر چه دسترسی به منابع ارزان تر باشد، تمایل و اجبار برای به روز شدن و استفاده از ابزار فناوری اطلاعات کاهش می یابد.

چالش کلیدی اقتصاد دیجیتال در ایران

به این ترتیب شرکت های فعال در هسته مرکزی ICT در حقیقت زیرساخت اولیه رشد اقتصاد دیجیتال هستند؛ هرچند ممکن است این هسته مرکزی به اندازه کافی رشد بیابد ولی سایر سطوح هیچ رشدی نداشته باشند.

به عبارتی رشد هسته مرکزی الزاما منجر به رشد اقتصاد دیجیتال نمی گردد و در سطوح 2 و 3 اقتصاد دیجیتال در کنار رشد هسته مرکزی ضروری است تا زمینه های حقوقی و قانونی برای این گذار ایجاد گردد.

چالش اصلی اقتصاد دیجیتال در ایران نه در سطح هسته مرکزی بلکه در سطح همراه سازی صنایع عظیم منبع محور ایران برای پیوستن به تحول دیجیتال است.

تحول دیجیتال به وسیله ابزارهایی مانند تنظیم گری، ارتقاء استانداردها و افزایش قیمت منابع اولیه و مشوق های استفاده از فناوری امکان پذیر است؛ ابزارهایی که بیشتر احتیاج به تغییر چارچوب های ذهنی مدیران دارد و تنها به وسیله شکل گیری نسل نوگرایی از مدیران امکان پذیر است.،ایرنا