سهم منطقه ها آزاد در صادرات؛ کمتر از 1 درصد، دولت درصدد تشکیل 5 منطقه نو! - وبلاگ خنده و شادی

به گزارش وبلاگ خنده و شادی، نقش منطقه ها آزاد در صادرات ایران طی سال های 92 تا 99 کمتر از یک درصد بود. این آماری است که بازوی پژوهشی سازمان برنامه و بودجه در گزارش اخیر خود به آن اشاره کرد.

در حالی منطقه ها آزاد نتوانسته اند نقش صادراتی خود را به یک درصد هم برسانند که ماده 1 قانون چگونگی اداره منطقه ها آزاد تجاری-صنعتی که 29 سال پیش به تصویب رسید، صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی را از اهم وظایف آن ها قرار داد.

از این رو انتظار می رود، این منطقه ها نقش ویژه ای در حجم صادراتی هر کشوری ایفا کنند. اما در ایران این سرزمین اصلی است که بار صادرات را به دوش می کشد.

گرچه از لحاظ نرخ رشد این منطقه ها عملکرد بهتری نسبت به سرزمین اصلی در حوزه صادرات داشته اند، اما نگاهی به عملکرد این منطقه ها در سایر کشورها کارنامه مردودی ایران را در این زمینه نمایان می سازد.

طبق گزارش مرکز پژوهش های سازمان برنامه و بودجه شرایط شاخص صادرات منطقه ها آزاد در کشورهای چین، مالزی، هند و امارات به ترتیب به 75، 49، 26 و 30 درصد می رسد. یعنی نقش صادراتی سرزمین اصلی در کشوری همچون چین که دومین اقتصاد بزرگ جهان محسوب می شود، تنها 25 درصد است. حتی هندی ها توانسته اند نقش این منطقه ها را به 26 درصد برسانند. اما به نظر می رسد در ایران این منطقه ها صرفا به محلی برای درآمدزایی های کوتاه مدت تبدیل شده اند.

به عنوان مثال در سال 1388 واردات این منطقه ها 10 برابر بیش از آمار صادراتی آن بود. در سال 1392 نیز در حالی که 3.2 میلیارد دلار کالا وارد این منطقه ها شد، آمار صادراتی آن تنها 132 میلیون دلار بود. البته سهم صادرات سال 99 این منطقه ها حدود 2.5 درصد بود.

نمودار زیر نقش صادراتی هفت منطقه آزاد تجاری طی سال های 92 تا 99 را به تصویر می کشد.

منطقه ها آزاد افزایش می یابند

علاوه بر هفت منطقه ای که طی این سال ها فعالیت داشته اند، در حال حاضر باید قصر شیرین و مریوان را هم جزو منطقه ها آزاد تجاری ایران بدانیم.

در شرایطی که این منطقه ها نتوانسته اند کارنامه موفقی در حوزه صادرات ثبت کنند، دولت همچنان تاکید دارد که پنج شهر دیگر را به منطقه ها آزاد ایران بیفزاید. بر اساس مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام باید منتظر تشکیل پنج منطقه آزاد دیگر در مهران، سیستان، بوشهر، اردبیل و اینچه برون باشیم.

گرچه عوامل مختلفی ازجمله تحریم های آمریکا در کارنامه ناموفق منطقه ها آزاد در حوزه صادرات دخیل بوده اند، اما سازمان برنامه و بودجه این مسائل را به سیاست های دولتمردان محدود می کند. به نظر می رسد در عیب یابی های این سازمان عوامل سیاسی هم پررنگ بوده اند. اما پس از تغییر دولت هم بهبودی در مسائل منطقه ها آزاد مشاهده نمی شود.

از این رو شاید الگوسازی از توسعه این منطقه ها در کشورهای در حال توسعه و به ویژه کشورهایی نظیر امارات و هند بتواند راهکار مناسبی برای دولت های ایران باشد. البته این مهم زمانی قابل تحقق است که اراده ای جدی برای بهبود صادرات در بلندمدت پشت برنامه ها باشد.

برای مطالعه بیشتر خبر پشت پرده توسعه منطقه ها ویژه و آزاد را بخوانید.

منبع: تجارت نیوز